Wokół wigilijnego stołu gromadzimy się podczas wieczerzy po to, by uczynić zadość tradycji i spędzić czas na wspólnym świętowaniu. Jego znaczenie jest niezaprzeczalne, warto więc znać nie tylko symbolikę potraw, ale też zwyczajów z nim związanych.
Pierwsza gwiazdka
Zgodnie z polską tradycją do kolacji wigilijnej zasiadamy całą rodziną po zachodzie słońca. Odpowiedzialne zadanie wypatrzenia pierwszej gwiazdki z reguły powierzamy najmłodszym członkom rodziny i to oni z przejęciem oznajmiają, że już czas rozpocząć wieczerzę. Najczęściej ma ona charakter rodzinnego spotkania, a spożywaniu tradycyjnych potraw towarzyszą religijne akcenty. Pierwszym z nim jest właśnie pierwsza gwiazdka, upamiętniająca tę betlejemską, ujrzaną przez Mędrców.
Opłatek i modlitwa
Zwyczajowo do kolacji powinna zasiąść parzysta liczba osób. Właściwie we wszystkich domach praktykowany jest zwyczaj dzielenia się opłatkiem i składania sobie świątecznych życzeń. W wielu rodzinach moment ten poprzedza modlitwa i odczytanie fragmentu Pisma Świętego, mówiącego o narodzeniu Jezusa. W wigilijnych życzeniach nie powinno być miejsca na standardowe formułki, lecza na szczere, płynące z serca słowa. Łamiąc się opłatkiem, pamiętajmy, że jest on symbolem dzielenia się chlebem – gestu niezwykle ważnego dla chrześcijan, będącego znakiem miłości i jedności. Tym, z którymi nie możemy się spotkać w czasie Świąt, możemy posłać jego kawałek. Warto wiedzieć, że nazwa Betlejem w języku hebrajskim brzmi Bet-Lehem i oznacza Dom Chleba.
Z opłatkiem wiąże się też tradycja dzielenia się nim ze zwierzętami. Po skończonej kolacji wigilijnej gospodarz powinien obdzielić jego kolorową wersją inwentarz, aby zapewnić pomyślność również domowym zwierzętom. A jeśli będzie miał trochę szczęścia, podobno o północy usłyszy, jak przemawiają ludzkim głosem.
Puste miejsce
Ten wzruszający zwyczaj ma symbolicznie łączyć nas z tymi, którzy nie mogą spędzić z nami Bożego Narodzenia oraz przypominać o tych, którzy odeszli na zawsze. Jego najważniejszą rolą jest wyrażenie woli przyjęcia pod nasz dach wędrowca – po to, by nikt nie podzielił podczas tego wieczoru losu Maryi i Józefa bezskutecznie szukających schronienia. Puste nakrycie i wolne miejsce przy stole tak naprawdę ma sens wtedy, gdy ktoś je zajmuje – zastanówmy się więc, czy w naszym otoczeniu nie ma osób samotnie spędzających Święta i zaprośmy je na wieczerzę.
Na wigilijnym stole
W większości przypadków na wigilijnym stole pojawia się dwanaście potraw symbolizujących dwunastu apostołów. I choć post 24 grudnia jest postem zwyczajowym, na stołach zdecydowanie przeważają potrawy bezmięsne. Króluje oczywiście ryba, jako znany od czasów pierwszych chrześcijan symbol Jezusa, zaś grzyby będące składnikiem wielu dań symbolizują nieuleganie pokusom. Bez czego jeszcze nie może odbyć się wigilia? Zajrzyj tutaj. Wszyscy domownicy powinni pamiętać o spróbowaniu każdej z potraw, aby nic ich w kolejnym roku nie ominęło oraz o przestrzeganiu zasady, według której przed końcem wieczerzy nikt nie powinien wstawać od stołu.
Oprócz potraw, ważne są również inne symbole, których nie może zabraknąć podczas wigilii. Pod biały obrus koniecznie musimy wsadzić garstkę siana na pamiątkę narodzin Dzieciątka w betlejemskim żłóbku. Nie powinniśmy również zapomnieć o świecy, której światło towarzyszyć powinno nam podczas uroczystej kolacji.
Do wigilijnych zwyczajów i wierzeń można podchodzić z większą lub mniejszą powagą. Jednak niezależnie od tego, jak bardzo wiążemy je z religijnym charakterem Świąt Bożego Narodzenia, warto pielęgnować te jedyne w swoim rodzaju tradycje, bo to przecież one decydują o niepowtarzalnym charakterze wigilijnych spotkań.
